Platforma polityczna Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (1918)

Platforma polityczna

I

Wojna imperialistyczna w całym swoim przebiegu obnażyła z niesłychaną jaskrawością historyczne bankructwo ustroju kapitalistycznego.

Już przed wybuchem wojny światowej polityka imperialistycznej ekspansji, wywołując konflikty międzynarodowe na Bałkanach, w Azji, w Afryce, bezmierny wzrost zbrojeń, wzmaganie się ciężarów podatkowych i drożyzny, napastniczość strustowanego kapitału wobec klasy robotniczej, potęgowanie się reakcji, wewnętrznej, prowadziła we wszystkich krajach kapitalistycznych do coraz częstszych wstrząśnień życia ekonomicznego, do coraz większego zaostrzenia antagonizmów klasowych, do coraz burzliwszych, coraz bardziej rewolucyjnych masowych akcji proletariatu.

Wybuch wojny przerwał na razie ten proces dojrzewającej rewolucji; sama jednak wojna w swoim przebiegu i w swoich skutkach spotęgowała w dziesięćnasób i pomnożyła czynniki prące do rewolucyjnej likwidacji kapitalizmu. Z jednej strony przez olbrzymie postępy koncentracji kapitału w rękach pasożytniczych warstw, połączone z proletaryzacją najszerszych mas, i strącenie w szeregi proletariatu olbrzymich zastępów warstw średnich; z drugiej przez wymordowanie i okaleczenie dziesiątków milionów ludzi, przez zniszczenie niezliczonych dóbr materialnych i pracy całych pokoleń, przez wprzęgnięcie sił produkcyjnych w służbie wojny, przez niesłychaną drożyznę i głód, przez potworne obdłużenie wszystkich państw, przez pomnożenie i zaognienie konfliktów narodowych.

Próby odbudowania gospodarki kapitalistycznej na tej przez wojnę stworzonej podstawie, w warunkach powszechnej dezorganizacji warsztatów pracy, bezrobocia, drożyzny i w atmosferze rozwijającej się rewolucji europejskiej, mogą jedynie prowadzić do ostatecznej katastrofy całego systemu kapitalistycznego, do wykazania całkowitej niezdolności klas posiadających do rządzenia losami ludzkości.

Otworzyła się era bezpośredniej walki o urzeczywistnienie ustroju socjalistycznego, era rewolucji socjalnej.

Pionierem w tych olbrzymich zapasach między ginącym a powstającym światem stała się rewolucyjna Rosja. Po obaleniu carskich rządów proletariat miast i wsi odtrącił wszelkie próby podjęte przez mieszczańską demokrację zatrzymania rewolucji w pół drogi, ujął całą władzę w swe ręce i rzucił się w najcięższych warunkach, otoczony ze wszech stron wrogami wewnętrznymi i zewnętrznymi, do przebudowy gospodarki i całego życia społecznego na zasadach socjalistycznych. Po dwunastu miesiącach tytanicznej walki przybył mu sojusznik w postaci rewolucji niemieckiej. Poczęta w kraju ekonomicznie bardziej dojrzałym, oparta o doświadczenia rewolucji rosyjskiej, rewolucja niemiecka zmierza z żelazną koniecznością do dyktatury proletariatu, do bezpośredniego urzeczywistnienia społecznego programu rewolucji, zwalczając wszelkie zakusy zahamowania jej za pomocą konstytuant i parlamentów "ogólnonarodowych".

W krajach, na które rozpadła się dawna monarchia austro-węgierska oraz na Bałkanach przewrót przybrał na razie formę walki o utworzenie szeregu państw narodowych; próby te, dokonywane pod patronatem i przy bezpośrednim udziale sił zbrojnych koalicji, prowadzą do bezustannych konfliktów między ekspansywnymi dążeniami burżuazji poszczególnych narodowości oraz poszczególnych części koalicji, do chronicznego wrzenia, potęgującego dezorganizację społeczeństwa kapitalistycznego w całej Europie. Cały ciężar tych klęsk i konfliktów spadnie na masy pracujące tych krajów w atmosferze powszechnego przewrotu społecznego i dla nich jedynym wyjściem stanie się rewolucja socjalna.

Międzynarodowa rewolucja społeczna nie zatrzyma się w granicach krajów, których rządy w wojnie światowej poniosły militarną porażkę. Już wszystkie kraje neutralne, związane tysiącznymi nićmi z kapitalizmem i imperializmem światowym opanowane są rewolucyjnym wrzeniem.

Pożar rewolucji proletariackiej obejmie i kraje imperialistycznej koalicji, która na pozór odniosła w wojnie zwycięstwo. Realizacja owoców tego zwycięstwa wymaga dalszej interwencji zbrojnej i okupacji pół globu, wymaga, aby wojska koalicji stały się żandarmem nieskończonego szeregu ludów; konflikty między tymi ludami, z których koalicja chce utworzyć lenne państwa oparte na zasadzie narodowej, konflikty między poszczególnymi składnikami samej koalicji przy podziale łupów, niemożność przekształcenia starych, kapitalistycznych, przez wojnę zrujnowanych i zrewolucjonizowanych krajów europejskich w olbrzymią kolonię koalicji - zgotują rządom imperialistycznym koalicji porażkę. Ciężary materialne i ofiary krwi, jakie ta nowa wojna kłaść będzie na ludy koalicji, niemożność zakończenia jej zwycięstwem, jej jaskrawie kontrrewolucyjny charakter doprowadzą i w krajach koalicji do rewolucyjnego wybuchu.

Wojna światowa prowadzi do światowej rewolucji. Wojna między dwoma imperializmami przekształciła się w wojnę między kapitalizmem a rewolucją; każde starcie obu tych wrogich sobie potęg przybiera charakter międzynarodowy, jest ogniwem w generalnej walce między starym a nowym światem. Coraz bardziej zacieśniają się węzły między poszczególnymi oddziałami rewolucji proletariackiej poszczególnych krajów. Im radykalniejsze są tendencje przewrotu społecznego, im zdecydowaniej przeprowadza proletariat rewolucję socjalną, tym większa jest jego siła nie tylko w walce z rodzimą kontrrewolucją, ale również w odparciu zakusów kontrrewolucji międzynarodowej, zbrojnej interwencji imperializmu światowego.

W ciężkich i długich bojach proletariat wszystkich krajów pokona wszystkie ciemne potęgi ginącego świata i na jego skrwawionych ruinach dźwignie świat nowy; oparty na zasadach socjalizmu i solidarności ludów.

II

II Międzynarodówka, założona na kongresie paryskim 1889 roku, z wybuchem wojny przestała faktycznie i moralnie istnieć. Cały jej charakter i ustrój przystosowany był do względnie pokojowego rozwoju kapitalizmu w ciągu pierwszych dziesięcioleci jej istnienia, nacechowanych olbrzymim wzrostem bogactw, względnym podnoszeniem się dobrobytu zorganizowanej części klas pracujących, stałym zwiększaniem się siły liczebnej partii i związków zawodowych.

W dziedzinie politycznej przystosowały się partie do walki wyłącznie parlamentarnej o reformy; w dziedzinie ekonomicznej do walki o udział w powodzeniach kapitału ojczystego. Międzynarodówka była luźnym związkiem partii narodowych, wrastających coraz silniej w politykę i ekonomię swoich kapitalistycznych i imperialistycznych ojczyzn. Już przed wybuchem wojny światowej, kiedy objawy zbliżającego się kataklizmu wytwarzały sytuację rewolucyjną i wstrząsały masami, partie i związki stawały w poprzek ruchu, hamowały go i wypaczały.

Wybuch wojny ujawnił, że w partiach II Międzynarodówki przeważająca większość dojrzała do ostatecznej zdrady podstawowych postulatów socjalizmu, międzynarodowości i walki klas, do zsolidaryzowania się ze swymi burżuazjami i rządami, do bezpośredniego udziału w wojnie pod obłudnymi hasłami obrony narodowej.

W nielicznych tylko krajach przeciwstawiła się większość partii od razu i bezwzględnie ideologii wojennej. W innych stopniowo jedynie powstawały grupy zwalczające "socjalpatriotyczne" stanowisko większości. Konferencje w Zimmerwaldzie i Kienthalu były pierwszymi próbami skupienia tych żywiołów. Lecz gdy w znacznej ich części opozycja nie wykraczała poza walkę o pokój w ramach społeczeństwa kapitalistycznego, wśród najbardziej rewolucyjnych żywiołów zaczęła krystalizować się świadomość, że wojna wysunęła konieczność bezpośredniej walki o socjalizm jako jedyne wyjście z epoki katastrof imperialistycznych.

Dalszy przebieg wojny, a zwłaszcza wybuch i rozwój rewolucji rosyjskiej sprawiły, że świadomość ta przeniknęła do szerokich mas, że przeprowadzenie rewolucji socjalnej drogą opanowania władzy przez klasę robotniczą, drogą dyktatury proletariatu, stanęło przed nimi jako najbliższe zadanie.

W ten sposób powstaje czynna już dzisiaj we wszystkich krajach III Międzynarodówka, Międzynarodówka rewolucji socjalnej. Zwalczając wszelkie próby połowicznych rozwiązań, wychodzące od chwiejnych żywiołów tzw. centrum, dąży ona w każdym kraju do skupienia pod swymi hasłami znacznej większości klasy robotniczej w celu wprowadzenia dyktatury proletariatu dla realizacji socjalizmu. Skoordynowanie wysiłków tej międzynarodówki, spojenie jej w ogniu walki staje się jednym z ważniejszych zadań chwili.

III

Polityka polskich klas posiadających w stosunku do wojny w istocie była identyczna z polityką imperialistycznej burżuazji wszystkich krajów. Przed wojną przez popieranie militaryzmu i polityki zagranicznej mocarstw zaborczych przygotowały one wojnę, parły do niej. Po jej wybuchu stanęły po stronie swoich rządów, warując sobie jedynie udział w łupach, dążąc do zdobycia pod swoje panowanie jak najwięcej ziem, bogactw, ludzi. Z ostatecznym przechyleniem się szali militarnego zwycięstwa na stronę koalicji cała burżuazja polska, jak i burżuazja całego świata, znalazła się w jej obozie; woła o pomoc jej oręża, aby siłą i gwałtem nad narodami ościennymi zbudować jak największe państwo podległe jej władzy, aby siłą i gwałtem stłumić rewolucję we własnym kraju, zapewnić sobie panowanie nad własnym ludem i uczynić z Polski przedmurze kontrrewolucji dla zduszenia proletariackiej Rosji.

Odbiciem imperialistycznej i kontrrewolucyjnej polityki klas burżuazyjnych polskich jest polski "socjalpatriotyzm". Będąc wyrazem chwiejnej ideologii drobnomieszczaństwa, stawał się on narzędziem to tej, to innej grupy imperialistycznej, swojej czy obcej, propagatorem najkrzykliwszej frazeologii "niepodległościowej", maskującej rabunkową istotę wojny. W rezultacie dąży on do uwikłania ludu polskiego w nieskończone pasmo wojen nacjonalistycznych ze wszystkimi narodami ościennymi, do podporządkowania całego życia społecznego interesom zaborczego militaryzmu polskiego. Podszywając się obłudnie i demagogicznie pod hasło socjalizmu, przeciwstawia się on wszelkim porywom mas proletariackich do ostrej walki rewolucyjnej, rozbija masowe organizacje tej walki, odgrywa w stosunku do klasy robotniczej rolę kontrrewolucyjnego hamulca, depce najżywotniejsze interesy tej klasy dla sojuszu z burżuazyjną reakcją.

Ostatnim przejawem tej polityki jest tzw. rząd ludowy. Powstał on nie na gruncie rewolucji mas ludowych, jak rząd Kiereńskiego w Rosji lub Eberta w Niemczech, lecz jako pośredni wynik rewolucji w krajach ościennych. Wskutek tego staje się on w większym stopniu niż tamte przykrywką panowania burżuazyjnego, które istnieje w Polsce w niczym nienaruszonej formie i które rząd tzw. ludowy maskuje, powstrzymując w ten sposób moment wybuchu rewolucji w Polsce.

Zadania proletariackiej rewolucji polskiej są te same, co zadania rewolucji proletariackiej w innych krajach. Polska, jak wszystkie kraje ginącego kapitalistycznego świata, wkracza w okres rewolucji socjalnej. Życie ekonomiczne, rozbite i zrujnowane przez wojnę i okupację, przez wywiezienie milionów ludności, przez cyniczną rabunkową gospodarkę klas posiadających, musi być od nowa zbudowane na zasadach wspólnej własności środków produkcji i ziemi.

Burżuazja polska, szukająca oparcia w tryumfującym na razie imperializmie koalicji, spekulująca na zwycięstwie kontrrewolucji w krajach ościennych, gotująca się do zdławienia wszelkimi środkami rewolucji polskiego ludu i do zakucia go w kajdany kapitalistycznego wyzysku, musi być pokonana i odsunięta od wszelkiego wpływu na życie społeczne. Cała władza musi przejść w ręce proletariatu miast i wsi, zorganizowanego w Radach Delegatów Robotniczych.

W ciężkiej walce o ostateczne zwycięstwo proletariat polski oprze się o rewolucję socjalną w innych krajach; jak w ustroju socjalistycznym gospodarka społeczna oparta będzie na ścisłym związku wszystkich ludów, tak w samym procesie rewolucji solidarność i wzajemna pomoc, wspólny front przeciw wspólnym wrogom będzie naczelną zasadą walki.

W okresie międzynarodowej rewolucji socjalnej, burzącej podstawy kapitalizmu, proletariat polski odrzuca wszelkie hasła polityczne, jak autonomia, usamodzielnienie, samookreślenie, oparte na rozwoju form politycznych okresu kapitalistycznego. Dążąc do dyktatury, do przeciwstawienia wszystkim swoim wrogom swojej własnej rewolucyjnej siły zbrojnej, proletariat zwalczać będzie wszelkie próby stworzenia burżuazyjnej, kontrrewolucyjnej armii polskiej.

Dla międzynarodowego obozu rewolucji socjalnej nie ma kwestii granic; opiera się ona na zasadzie wspólności interesów międzynarodowej klasy robotniczej, wykluczając wszelki ucisk narodowy i usuwając grunt spod wszelkich zatargów na tle narodowym i językowym zarówno w obecnych terytoriach granic, jak w stosunku do rozproszonych tzw. mniejszości narodowych.

Najbliższe zadania partii.

Partia stawia sobie następujące bezpośrednie zadania:

1. wykazywać masom robotniczym konieczność bezpośredniej walki o zniesienie kapitalizmu, którego, dalsze istnienie prowadzić musi do nowych rzezi wojennych i do zakucia klas pracujących w jarzmo wzmożonego wyzysku;
2. demaskować reakcyjną i imperialistyczną istotę haseł głoszonych przez partie burżuazyjne, które zarówno teraz, jak i podczas wojny usiłują tumanić masy ludowe frazesami "narodowymi" i "patriotycznymi";
3. wpajać w masy robotnicze świadomość solidarności i jedności klasowej bez względu na różnice narodowości, pochodzenia czy wyznania; w tym celu bezwzględnie zwalczać partie szerzące w ruchu robotniczym nacjonalizm, oportunizm i ugodę, a więc tzw. Frakcję Rewolucyjną, która z frazesami socjalizmu na ustach najradykalniej popiera nacjonalizm burżuazyjny, wojny imperialistyczne i ugodę z klasami posiadającymi i napędza masy robotnicze do każdej kontrrewolucyjnej akcji. Podobnież partia musi zwalczać "Bund", który przez organizowanie robotników żydowskich w odrębną partię i odrębne związki rozbija jedność klasową proletariatu; przez wysuwanie hasła autonomii kulturalnej, przez schlebianie przesądom religijnym (wzmacnianie getta przez walkę o świętowanie soboty, o zdobywanie gmin żydowskich itd.) pcha masy proletariatu żydowskiego w objęcia nacjonalizmu i reakcji; przez zwalczanie i szkalowanie rewolucji proletariackiej w Rosji, przez przeciwstawianie się hasłu dyktatury proletariatu i popieranie hasła konstytuanty usiłuje odgrodzić proletariat żydowski od rewolucyjnego proletariatu polskiego i międzynarodowego, powstrzymać go od udziału w rewolucji socjalnej;
4. zadaniem partii jest dalej zaostrzać i pogłębiać starcia między klasą robotniczą a wyzyskującymi ją klasami posiadającymi na gruncie spraw zarobkowych, braku pracy, potwornej lichwy żywnościowej i mieszkaniowej, lokautów, sabotażu itd. i wprowadzać te codzienne starcia w łożysko walki o zniesienie kapitalizmu, o zaprowadzenie gospodarki socjalistycznej drogą dyktatury proletariatu;
5. skupiać najbardziej świadome i najbardziej rewolucyjne zastępy robotnicze w ramach organizacji partyjnej dla nadania całemu ruchowi rozmachu i świadomości celu;
6. współdziałać jak najczynniej w tworzeniu Rad Delegatów Robotniczych miast i wsi jako organów walki mas proletariackich zmierzających do skupienia całej klasy robotniczej i objęcia w jej imieniu dyktatury;
7. współdziałać w połączeniu się Rad Delegatów Robotniczych miast i wsi całego kraju w jeden wielki scentralizowany organizm, zdolny do objęcia całej władzy w ścisłej łączności z rządami proletariackimi i Radami Robotniczymi innych krajów;
8. przygotowywać i organizować bezpośrednią walkę o władzę polityczną oraz szerzyć wśród mas świadomość, że walka ta będzie ostatecznie rozstrzygnięta przez orężne starcie między siłami rewolucji i kontrrewolucji.

_______________________

Do powyższej platformy zasadniczej konferencja krajowa SDKPiL zaproponowała szereg poprawek, które jednak wobec zamknięcia zjazdu Lewicy P. P. S. już przezeń omówione być nie mogły, a zatem wspólny zjazd przyjąć ich nie mógł. Wobec tego komisja porozumiewawcza, wyłoniona przez oba zjazdy, uchwaliła poprawki te włączyć do protokołów zjazdu zjednoczeniowego.

Z poprawek tych przytaczamy tylko trzy większe, posiadające bardziej zasadnicze znaczenie:

W części I: ustępowi, rozpoczynającemu się od słów „Próby odbudowania” proponowano nadać następujące brzmienie:

„W tych warunkach katastrofa ustroju kapitalistycznego staje się nieuniknioną, a próby odbudowania gospodarki społecznej na gruncie własności kapitalistycznej muszą w atmosferze rewolucji europejskiej zaostrzać walki klasowe proletariatu z burżuazją i przyśpieszać ostateczne bankructwo kapitalizmu.”

W części II w pierwszym ustępie po zdaniu kończącym się słowami: „stałym zwiększaniem się siły liczebnej partii i związków zawodowych" proponowano dodać:

„Siedliskiem oportunizmu stały się przede wszystkim koła posłów, literatów, funkcjonariuszów partyjnych i związkowych, które, utożsamiwszy interes ruchu robotniczego z ciasnymi interesami biurokracji partyjnej i związkowej, tamowały rozwój rewolucyjny mas.“

Wreszcie ostatni ustęp platformy, zaczynający się od słów „W okresie międzynarodowej rewolucji socjalnej itd.” proponowano sformułować w następujący sposób:

„Proletariat odrzuca hasła jak usamodzielnienie i samookreślenie, które są wypływem ideologii burżuazyjnej i zaćmiewają świadomość klasową proletariatu, a w obecnym okresie rewolucji międzynarodowej stają się narzędziem kontrrewolucji. Opierając się na zasadzie międzynarodowej wspólności swych interesów klasowych, proletariat zwalcza wszelkie wojny o granice narodowe, gdyż dla obozu międzynarodowej rewolucji socjalnej niema kwestii granic: socjalizm wyklucza wszelki ucisk narodowy i usuwa grunt z pod zatargów na tle narodowym i językowym, zarówno na terytoriach granicznych, jak w stosunku do tzw. mniejszości narodowych. Tym samym proletariat odrzuca wszelkie próby tworzenia burżuazyjnej armii polskiej, która musi stać się narzędziem zaborów i grabieży na zewnątrz a kontrrewolucji wewnątrz kraju. Dążąc do obalenia rządów burżuazyjnych i ujęcia władzy w swe ręce, proletariat przeciwstawia wszystkim swoim wrogom, ich armiom i białym gwardiom swoje siły rewolucyjne, swoją własną armię czerwoną.”

Źródło: Sprawozdanie ze Zjazdu Organizacyjnego KPRP (Zjednoczenie SDKPiL i PPS Lewicy). Warszawa 1919.